Digitale inclusie: is iedereen mee?

Actueel

De digitalisering gaat razendsnel. Voor steeds meer diensten kan of moet je online, of je nu je treinticket wil kopen of je belastingaangifte wil indienen. Handig, maar niet voor iedereen. Daarom moeten we met z’n allen oog hebben voor wie (nog) niet meekan met de digitale snelheidstrein, door in te zetten op digitale inclusie.  

Vragen over digitale inclusie? Contacteer onze experten Alenka Le Compte en Davy Nijs.

Zoek in dit dossier

Alle artikels

Wat is digitale uitsluiting?

Niet iedereen is mee in het digitale verhaal. Wanneer iemand uitgesloten dreigt te worden door een tekort aan digitale toegang of vaardigheden, spreken we van digitale uitsluiting.

  • Wat is het verschil tussen ‘digitale uitsluiting’ en ‘de digitale kloof’?

Het ‘digitale kloof’-denken ziet digitale uitsluiting als een kloof tussen mensen met en zonder toegang tot digitale media en internet. Dit idee is echter achterhaald. Zo weten we vandaag dat digitale uitsluiting meer omvat dan een gebrek aan toegang alleen: ook factoren als vaardigheden, motivatie, ondersteuning en iemands persoonlijke netwerk spelen een rol bij digitale ongelijkheden.

  • Wie is kwetsbaar voor digitale uitsluiting?

Er zijn verschillende indicatoren die samen bepalen of iemand digitaal uitgesloten is. Daarbij lopen sommige bevolkingsgroepen een groter risico dan andere.

Wie is kwetsbaar voor digitale uitsluiting?

  • Kan iedereen digitaal uitgesloten zijn?

Ja, iedereen is vatbaar voor digitale uitsluiting. Hoewel sociaal kwetsbare groepen meer risico lopen, zijn er zeker ook hoogopgeleiden en jongeren die digitaal achterop hinken. Het is dus niet zo dat sociaal bevoordeelde groepen automatisch digitaal mee zijn. Anderzijds geldt ook dat sociale uitsluiting niet vanzelf leidt tot digitale uitsluiting. 

  • Hoe is het gesteld met de digitale (on)gelijkheid in België?

Onze samenleving wordt steeds digitaler. Dat brengt veel voordelen met zich mee, maar niet iedereen is altijd even goed mee. Hoe is het gesteld met de digitale (on)gelijkheid in België? En welke groepen in Vlaanderen zijn nu het meest kwetsbaar en vatbaar voor digitale uitsluiting? En welke plannen heeft het beleid om hierin verandering te brengen?

Wat leerden we van corona?

13 maart 2020: corona legt het publieke leven stil. Bijna alle openbare diensten moesten noodgedwongen sluiten, en van de ene dag op de andere kon alles bijna enkel nog online. Wat betekende dat voor digitaal kwetsbare mensen? En hoe kan het beter? Lees meer

Ben jij een digitale dinosaurus?

Wat is digitale inclusie?

De term ‘digitale inclusie’ of ‘e-inclusie’ verwijst naar acties en oplossingen die nodig zijn om digitale uitsluiting te voorkomen, zodat iedereen ten volle kan deelnemen aan de digitale samenleving. Enerzijds gaat het om het wegwerken van ICT-gerelateerde drempels, zoals digitale vaardigheden en toegang tot toestellen en internet. Anderzijds moeten mensen ondersteund worden en de kans krijgen om zelf hun digitale weg te zoeken, bijvoorbeeld door gebruiksvriendelijke websites en apps te ontwikkelen.

Wat is digitale inclusie?

  • Waarom is digitale inclusie belangrijk?

Digitale uitsluiting kan bepaalde gevolgen met zich meebrengen. Zo gaat het vaak samen met sociale uitsluiting. Daarom verliezen we digitale inclusie beter niet uit het oog. 

Daarom is digitale inclusie belangrijk

  • Welke competenties heb je nodig om digitaal mee te zijn?

Digitale inclusie gaat hand in hand met mediawijsheid. Dat betekent dat je media moet kunnen gebruiken én begrijpen om digitaal mee te zijn. Iemand kan bijvoorbeeld wel een profiel aanmaken op sociale media, maar begrijpt daarom nog niet hoe gegevens worden opgeslagen en gebruikt voor andere doeleinden.

  • Hoe kan je werken aan digitale inclusie?

Digitale uitsluiting is breder dan de digitale kloof, want betekent dat digitale uitsluiting over meer gaat dan een gebrek aan toegang. Louter inzetten op toegang is dus ook niet voldoende om te spreken over digitale inclusie. Wij spreken van vier voorwaarden waarrond moet worden gewerkt:

Ontdek meer over de vier voorwaarden voor digitale inclusie

Digitale inclusie in jouw organisatie

Ook in je eigen organisatie, stad of gemeente kan je op veel manieren werken aan digitale inclusie. Van een paar eenvoudige tips tot het uitwerken van een volledig e-inclusiebeleid: wij helpen je op weg.

Digitale inclusie in Vlaanderen

Op zoek naar organisaties die bovenlokaal aan digitale inclusie werken?

Cover brochure.png
“Er is een algemene beweging om alles digitaal te doen. En da’s niet voor iedereen gemakkelijk. Het probleem is vaak niet het lezen of schrijven, maar ook informatie begrijpen en toepassen.”
Photo by Krzysztof Kowalik on Unsplash
Leerkracht
Leerpunt LIGO Gent

Digitale uitsluiting in cijfers

Meer onderzoek
8%

van de Belgen

heeft thuis geen internetverbinding. Lees meer.

27%

van de Belgen met een bescheiden inkomen

maakt nooit gebruik van het internet. Lees meer.

48%

van de alleenstaanden

heeft zwakke digitale vaardigheden. Lees meer.

46%

van de Belgische bevolking

is digitaal kwetsbaar. Lees meer.

5%

van de kinderen in het lager onderwijs in Vlaanderen

heeft thuis geen laptop, tablet of desktop. Lees meer.

13%

van de jongeren in het secundair onderwijs

gebruikte nog nooit een laptop, tablet of desktop. Lees meer.

Interessante onderzoeken

Elk jaar schetst de Digimeter de trends rond bezit en gebruik van media en technologie in Vlaanderen.

Wat zeggen de cijfers ons over digitale ongelijkheden anno 2022?

Ontdek hoe het staat met de digitale kwetsbaarheid van kinderen tussen 6 en 18 jaar.

Video's over digitale inclusie

Meer video's

Webinars over digitale inclusie

Meer webinars

Inspirerende projecten

Deze toolbox 'Digitaal inclusieve wijk' biedt inspiratie en goede praktijken om te werken aan digitale inclusie in alle wijken van een gemeente of stad. Het doel is om te experimenteren en hun expertise met elkaar te delen. De toolbox blijft daarom in ontwikkeling: regelmatig worden nieuwe voorbeelden toegevoegd.

Ook kwetsbare kinderen en jongeren verdienen het om digitaal mee te kunnen. Gelukkig zijn er heel wat projecten die daar op een vernieuwende en succesvolle manier aan werken. Ontdek 17 inspirerende praktijken.

3x inspiratie uit het buitenland

Learn My Way

Een Britse website met gratis cursussen rond digitale vaardigheden.

SeniorWeb

Een Nederlandse vereniging waar senioren terechtkunnen voor uitleg, cursussen en persoonlijke hulp.

Connecting Scotland

Een initiatief van de Schotse overheid om elke burger online te krijgen.

Waar kan je terecht voor subsidies?

Het DBSF investeert sinds 2016 jaarlijks in projecten die de digitale vaardigheden van maatschappelijk kwetsbare jongeren en (jong)volwassenen versterken. Sinds kort steunt het DBSF ook projecten die zich richten op digital excellence.

De Koning Boudewijnstichting organiseert jaarlijks projectoproepen voor verschillende doeleinden, waaronder ook het bevorderen van de digitale toegang en vaardigheden van kwetsbare groepen.

De Vlaamse overheid moedigt organisaties, bedrijven en lokale besturen aan om haar gelijkekansenbeleid mee vorm te geven via creatieve projectideeën. Het beleid bestrijdt onder meer achterstellingsmechanismen die samenhangen met thema’s als toegankelijkheid en handicaps.

Verenigingen die experimentele projecten voor de jeugd of in de jeugdsector opzetten, kunnen in aanmerking komen voor subsidies van de Vlaamse overheid. Deze subsidies gaan naar projecten die inspelen op nieuwe (digitale) behoeften bij de jeugd of nieuwe ontwikkelingen binnen de jeugdsector.

De projectsubsidies van de Vlaamse overheid voor bovenlokale cultuurprojecten geven culturele organisaties en jeugdorganisaties de kans om te experimenteren en door te groeien binnen hun praktijk. Ook meerjarige projecten komen in aanmerking.

Nieuws over digitale inclusie in jouw mailbox?

Schrijf je in voor de 3 maandelijkse nieuwsbrief.

Photo by Rinck Content Studio on Unsplash